تبعات شدید اقتصادی کرونا ؛ ایران زنده بیرون می آید؟ ، روحانی توانایی بازگو کردن اقدامات دولت را ندارد - اهدا بلاگ

به گزارش خبرنگاران، بخش هایی از گفتگوی سعید لیلاز با جماران به شرح زیر است:

* من از ابتدا تصویر روشنی در خصوص کرونا داشتم و این به دلیل مطالعه درباره آن نبود، بلکه به علت مشاهده آثارش روی کشور چین بود. به نظرم این بیماری روی بخش کشاورزی اثر محسوسی ندارد و روی صنایع سنگین هم در صورتی که به صورت یک اپیدمی گسترده در میان کارگران و طبقات شهری گسترش پیدا نکند، تنها نقطه بسیار تاثیرگذارش روی بخش خدمات خواهد بود. این بخش حدود 55 درصد اقتصاد ایران را شامل می شود که 44 درصد آن غیر از بخش خدمات عمومی است. مانند رستوران ها، حمل و نقل، خرده فروشی ها و... . این خدمات 44 درصد GDP ایران را در بر می گیرند و تعداد شاغلان این بخش شاید چیزی حدود 40 درصد مشاغل ایران باشند. یعنی اگر ما تعداد شاغلان ایران را 25 میلیون نفر بدانیم، چیزی حدود 10 میلیون شغل به این بخش اختصاص دارد.

• اگر بحران کرونا تا اردیبهشت ادامه پیدا کند تا 3 درصد از تولید ناخالص داخلی ایران را کم می کند

* بحران ناشی از این ویروس بخش خدمات اقتصاد را تحت تاثیر شدید قرار می دهد. برآورد اولیه من این بود که اگر این بحران تا اردیبهشت ادامه پیدا کند بین 2 تا 3 درصد از تولید ناخالص داخلی ایران را کم خواهد کرد که این رقم معادل 20 تا 30 میلیارد دلار است.

* امروز معتقدم که باید صبر کنیم و ببینیم که آیا این بحران بیش از آن ادامه پیدا می کند یا نه؟ معتقدم که ما حداقل تا خاتمه اردیبهشت درگیر این ویروس خواهیم بود و شاهد یک ورشکستگی عمومی به خصوص در بخش های غیردولتی و کسبه خرده پا خواهیم بود.

* نقطه محوری حمله این ویروس طبقات فرودست است. چنانکه پیش تر نیز گفته ام همانطور که این ویروس از ابتدا دموکراتیک عمل کرده و از فقیر و غنی را با هم مبتلا می کند، اما از نظر مالی کاملا طبقاتی عمل کرده و خواهد کرد. اما یک مزیتی که اقتصاد ایران در این مقطع نسبت به اقتصاد دنیا دارد این است که اقتصاد ایران منزوی است. این مزیت در شرایط عادی عیبی بزرگ به شمار می آید اما در بلایایی مانند کرونا یا دوره تحریم ها یک مزیت بزرگ محسوب می شود.

• اقتصاد کشور ما آسیب بسیار کمتری نسبت به سایر نقاط دنیا می بیند

* اقتصاد کشور ما به دلیل انزوایی که در چهل سال گذشته از بیرون و درون به آن تحمیل شده است، در مجموع آسیب بسیار کمتری نسبت به سایر نقاط دنیا می بیند. تصور می کنم ایران از این بحران زنده بیرون می آید.

* به نظرم دولت آقای روحانی در این زمینه بسیار خوب عمل کرده است. به ویژه تصمیمی که در خصوص توزیع بسته های معیشتی میان اقشار آسیب پذیر گرفت. باید گفت این تصمیم در اوج نداری دولت بوده است. این بسته ها قشر تهیدستان شهری را که غیرمتشکل هستند هدف قرار داده است. یکی از مسائل بزرگ این قشر غیرمتشکل بودن شان است. خوشبختانه یک فایل بسیار جامعی از آنها طی 5 سال اخیر و در همین دولت با تلاش آقای میدری در وزارت کار ایجاد شده که می تواند به داد اقتصاد ایران برسد.

* معتقدم که باید دستمزد مبارزه کنندگان با این ویروس دو الی سه برابر شود.

* خوشبختانه بخش کارگران صنعتی و متفکر ما به دلیل اتکایی که عمدتا بخش صنعت به دولت دارد، آسیب وحشتناکی از این ماجرا نخواهند دید. ولی تهیدستان شهری و خویش فرمایان و کسانی که از نظر طبقاتی پایین دست پرولتاریا قرار می گیرند، مانند مسافرکش های موتوری، دستفروشان، کسبه خرده پا، شاگرد مغازه دارها آسیب زیادی می بینند. شما اگر از مقابل درب مغازه ها رد شوید از وضع به وجودآمده گریه تان می گیرد.

* به نظرم دولت آقای روحانی با همه نداری خود و در عین قرار دریافت در بدترین دوره تحریم ایران در تاریخ، باز هم توانست درباره این ماجرا به موقع تصمیم بگیرد و آن را اجرایی کند. از طریق رسانه های برون مرزی می بینیم که در کشورهای غربی قفسه های مواد غذایی، مواد بهداشتی و شوینده ها خالی شده اند. ولی خوشبختانه قحطی هایی که در آن کشورها در خصوص مواد غذایی و ... دیده میشود در ایران وجود ندارد.

* معتقدم این خیزش ملی که الان ما برای مبارزه با این بیماری شاهدیم، بعد از کادر درمانی باید تمرکز خود را روی کمک به سه میلیون شاغلی بگذارد که عمدتا در مناطق شهری هستند و تحرک اجتماعی بسیار بالایی دارند. یعنی ممکن است با آنکه در میدان تجریش دستفروشی می کنند ولی در حاشیه اسلامشهر زندگی کنند. خود این تحرک اجتماعی بالا هم آنها را آسیب پذیرتر می کند هم می تواند تبعات اجتماعی این بحران را افزایش دهد.

* از نظر جغرافیایی یکی از جاهایی که می توان آنها را برای تحت پوشش قرار دادن پیدا کرد، خوابگاه هایشان در حاشیه شهر است. به باورم دولت باید به خوابگاه های اطراف تهران توجه ویژه ای نشان دهد. همین طور دستگاه های امنیتی و نیروهای مسلح از نظر کمک های مدنی ای که می کنند، نقش بارزی دارند. کاری که سپاه از قبل عید نوروز در این زمینه شروع کرد بسیار با ارزش بود. این کار اگر تعمیم و تداوم پیدا کند بسیار مهم است این که در حاشیه شهر تهران بسته های غذایی و بهداشتی توزیع شود.

* این نشان دهنده درک درست نیروهای امنیتی و مقامات مسئول ما از شرایط موجود است. و همین طور با مراجعه به آمار آقای میدری در وزارت کار باید بتوانیم این گروه ها را تحت پوشش قرار دهیم. من از دولت دعوت می کنم که دست کم در این مقطع خیلی خودش را درگیر قید و بند کسری بودجه نبیند. چرا که از منابع دیگر می توان این موضوع را حداقل برای امسال پشت سر گذاشت. ایران هرگز مسائلی به این بزرگی نداشته و من در مجموع دولت آقای روحانی را در این زمینه پیروز می دانم.

اقتصاد کشور ما به دلیل انزوایی که در چهل سال گذشته از بیرون و درون به آن تحمیل شده است

در مجموع آسیب بسیار کمتری نسبت به سایر نقاط دنیا می بیند

• بزرگترین مشکل روحانی این است که توانایی بازگو کردن اقدامات دولت را ندارد

* بزرگترین مشکل و گناه آقای روحانی این است که توانایی بازگو کردن اقداماتی که دولت انجام داده را برای مردم ندارد. یعنی نوع چهره و لحن آقای روحانی به گونه ای بوده که شاید در ظاهر نتواند نشان دهد دولتش در حال کار کردن است اما به باورم ما سریعتر از اغلب کشورهای توسعه یافته تلاش کردیم تا تبعات مالی این ویروس را کاهش دهیم.

* با توجه به اینکه آقای روحانی متعلق به حزب سیاسی روشنی نیست و حداکثر تا یکسال و نیم دیگر دولتش به اتمام می رسد، می خواهم از نیروهای سیاسی ایران دعوت کنم که اگر ملی فکر می کنند و در نظام جمهوری اسلامی زحمت می کشند، کمک کنند تا دولت در این مدت باقیمانده پیروز شود. زیرا پیروزیت این دولت مستقیما پیروزیت نظام و رهبری خواهد بود نه حزب و گروه خاصی، به نظرم هیچ دولتی به این خوبی قادر به کمک دریافت از رقبای خود نیست. زیرا رقبای دولت هیچ نگرانی از بابت آقای روحانی در اینکه بعد از خودش بخواهد کاندیدایی برای ریاست جمهوری معرفی کند، نخواهند داشت.

* دعوت می کنم که گروه های سیاسی در سطح ملی از آقای روحانی حمایت کنند و در سطح سیاسی نیز گروه های مختلف و دستگاه های غیردولتی نیروی خود را در اختیار دولت قرار دهند. من خودم در برخی مسائل منتقد جدی دولت هستم ولی این دولتی است که ما هروقت حرفی داشتیم با آن درمیان گذاشتیم حالا یا به آن توجه کرده یا نه، ولی بی تردید نباید هیچ مبنایی برای دشمنی با این دولت وجود داشته باشد.

* یکی از انتقاداتی که نسبت به عملکرد دولت در این مقطع می شود درخصوص عدم قرنطینه به موقع شهرها برای جلوگیری از انتشار ویروس بوده است. برخی دلیل این امر را کمبود منابع مالی دولت برای تامین مایحتاج اولیه مردم جهت اعمال قرنطینه عنوان می کنند، آیا اعمال قرنطینه مشابه آنچه در کشورهای مدرن شاهدیم، بار مالی زیادی برای دولت دارد؟

* قرنطینه یک بحث فنی از نظر پزشکی دارد که با آنکه قصد ندارم به آن ورود کنم، ولی در همین بحث می خواهم اشاره ای به تجربه سایر کشورهای دنیا داشته باشم. مقدار قرنطینه ای که کشورهای اروپایی در قبال این ویروس انجام دادند به هیچ وجه بیشتر از آنچه در ایران اعمال می شود نبوده است. در خصوص قرنطینه بیشتر از آنکه انتقادی به دولت وارد باشد، به مردم وارد است.

نوع چهره و لحن آقای روحانی به گونه ای بوده که شاید در ظاهر نتواند نشان دهد دولتش در حال کار کردن است

• اگر می توان از فاصله 500 متری حرم را زیارت کرد لابد از فاصله 500 کیلومتری نیز می توان این کار را انجام داد

* متاسفانه کثیری از مردمی را می شناسم که باید میان مرگ بر اثر گرسنگی در منزل یا مرگ بر اثر کرونا در بیرون، یکی را انتخاب کنند. یعنی اگر نفرایند بیرون و کار نکنند زنده نمی مانند و نمی توانند معیشت خود را تامین کنند. من هرگز این گروه را مورد انتقاد قرار نمی دهم. ولی اینکه امروز یک میلیون و سیصد هزار زائر در مشهد به سر می برند درحالی که حرم امام رضا(ع) نیز تعطیل است، کمی تأمل برانگیز است. زیرا اگر می توان از فاصله 500 متری حرم را زیارت کرد لابد از فاصله 500 کیلومتری نیز می توان این کار را انجام داد.

* متاسفانه می بینیم که امروز میلیون ها نفر مسافر در ایران تردد می کنند. این افراد قرنطینه را می شکنند، در حالی که قرنطینه روشی است که برای بهداشت و سلامتی خودمان در نظر گرفته شده است. این مساله نشان می دهد که ما از لحاظ اجتماعی امکان اینکه قرنطینه را برقرار کنیم، نداشته ایم. مسئولین دولتی حرف درستی می زنند ما شواهدی دال بر اینکه قرنطینه در کشورهای اروپایی یا توتالیتری شبیه کره شمالی و چین و یا کشورهای کوچک دنیا درست اجرا شده باشد، نداریم.

اگر هم قرنطینه ای پیروز در کشورها اتفاق افتاده از طریق نیروهای مسلح نبوده است. قرنطینه با زور اصلا در ایران عملی نیست. به دو علت؛ یکی به دلیل آن 3 الی 4 میلیون خانواری که در ابتدا درباره شان صحبت کردم و گفتم اگر روزانه کار نکنند نمی توانند غذای خود را تامین کنند و دوم گروه هایی شاید 10 برابر این گروه که به لحاظ اجتماعی و فرهنگی به هر دلیلی قرنطینه را نادیده یا دست کم می گیرند.

* شوخی است که در چنین فضای اجتماعی و فرهنگی و با وجود مردمانی که پلاکهای ماشین را در بازار سیاه خرید و فروش می کنند برای اینکه به شمال فرایند و بعد با افتخار بگویند که قرنطینه را شکست داده اند، حرف از موثر بودن قرنطینه بیشتر از آنچه اتفاق افتاده، بزنیم. بنابراین من در این خصوص گناه بزرگی را متوجه دولت نمی بینم.

* در خصوص انتقادهای دیگری که راجع به مقابله دیرهنگام با این ویروس می شود باید گفت که رئیس سازمان بهداشت دنیای هم گفت هنوز ما در برابر ویروس کرونا دانش آموزیم. این موضوع شاید از قرن هفدهم به این طرف که طاعون شیوع پیدا کرد، هرگز در تاریخ بشر سابقه نداشته است. برای اینکه ما در سده های اخیر هرگز آنقدر تحرک پذیری انسان ها را نداشتیم. به نحوی که یک فرد بتواند ظرف 24 ساعت درچند پایتخت و در سه قاره مختلف حضور پیدا کند.

* انتقاداتی که به دولت ایران می شود به همه کشورهایی که درگیر با ویروس هستند وارد است. اگر شرایط ما در مجموع از همه کشورهای دیگر وخیم تر بود می گفتم که لابد دولت ما مقصر است. ولی باید گفت که دنیا شیوه مناسب مقابله با این ویروس را بلد نبوده است. به نظرم دولت ایران با هر میزان توانی هم که وارد کار شده باشد، ولی بازهم آنچه اهمیت پیدا می کند مسئولیت اجتماعی مردم برای حفظ جان خودشان است. چرا عده ای نسبت به این مساله بی توجهی می کنند؟ چرا باید بازار شب عید ما تا 29 اسفند همچنان شلوغ باشد؟ در حالی که دولت از مردم خواسته بود که تا حدامکان تردد نکنند.